اثر متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید بر مسیرهای مولکولی بیوسنتز ترکیبات فنولی در گیاه سرخارگل (echinacea purpurea)

گیاه سرخارگل با نام علمیechinaceae purpurea ، حاوی ترکیبات و مواد موثره دارویی ارزشمندی می باشد که دارای خاصیت ضد قارچ، باکتری و ویروسی می باشند. آنزیم فنیل آلانین آمونیا لیاز (pal) یکی از مهمترین آنزیم ها در مسیر بیوسنتز فنیل پروپانوئیدها در گیاهان می باشد که نقش کلیدی را در تولید این ترکیبات ارزشمند دارد. در این تحقیق تغییرات بیان ژن و فعالیت آنزیم pal، آنتوسیانین، کلروژنیک اسید و کافئیک اسید در بافت ریشه و برگ گیاه سرخارگل تحت سه تیمار سالیسیلیک اسید دو میلی مولار ، متیل جاسمونات 200 میکرومولار و غلظت صفر در چهار زمان (صفر، 12، 24 و 48 ساعت) بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر متقابل دو فاکتور محرک و زمان در سطح احتمال یک درصد برای بیان ژن و فعالیت آنزیم pal در ریشه و فعالیت آنزیم pal در برگ معنی دار است. نتایج مقایسه میانگین نشان داد با گذشت زمان مقدار بیان ژن و فعالیت آنزیم pal تحت اثر محرک ها افزایش معنی-داری یافت. به طوریکه در ساعت 48 به حداکثر مقدار رسید. محتوای آنتوسیانین در ریشه در غلظت سالیسیلیک اسید دو میلی مولار بعد از گذشت 12 ساعت نسبت به شاهد و متیل جاسمونات 200 میکرومولار افزایش معنی داری یافت و در زمان های بعدی مقدار آن ثابت ماند. محتوای آنتوسیانین در برگ تحت تاثیر محرک ها در طول زمان روند کاهشی معنی-داری را داشت. محتوای کافئیک اسید و کلروژنیک اسید در ریشه در زمان 48 ساعت بعد از تیمار افزایش یافت به طوری که مقدار کافئیک اسید با تیمار سالیسیلیک اسید دو میلی مولار از ?g/g fw 502/2 به ?g/g fw 772/5 رسید. همچنین مقدار کلروژنیک نیز در همین تیمار از ?g/g fw 794/1 به ?g/g fw 543/16 افزایش یافت ولی مصرف متیل جاسمونات اثر قابل توجهی بر افزایش این ترکیب نداشت. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد مصرف محرک های سالیسیلیک اسید و متیل جاسمونات می توانند باعث افزایش بیان ژن pal، فعالیت آنزیم pal، کلروژنیک اسید و کافئیک اسید در ریشه گیاه سرخارگل شوند. واژه های کلیدی: بیان ژن، سالیسیلیک اسید، سرخارگل، متیل جاسمونات، pal